Học sinh cấp 3 cần rèn luyện những kỹ năng sống nào?
Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh cấp 3 ngày càng trở nên bức thiết. Khi mà xã hội đang tác động ảnh hưởng tới các em từ quá nhiều phía. Tại sao trong những năm trở lại đây, tỷ suất trẻ nhỏ phạm tội, trẻ nhỏ dính vào những tệ nạn xã hội và bỏ nhà, hư hỏng ngày càng nhiều?
Tại sao có những cha mẹ phải thốt lên “Bố mẹ không hề hiểu nổi con”, “con càng lớn càng hư”, “Bố mẹ cũng chịu con rồi”. Hoặc đôi khi sự nóng giận khiến cha mẹ không kiềm chế được mình mà mắng, đánh và dùng ngôn từ xỉ vả con. Suy cho cùng, cha mẹ nào cũng muốn con ngoan ngoan, nên người. Nhưng giáo dục con cái không hề đơn giản. Người làm cha, làm mẹ cần tỉnh táo và kiên trì thì mới theo kịp sự phát triển của con cái.
Hậu quả của việc thiếu kỹ năng sống ở học viên trung học phổ thông
1. Thiếu kỹ năng sống: Dễ sa vào lối sống buông thả và hư hỏng
Không chỉ có học viên cấp 3 hư hỏng, và bỏ bê việc học. Độ tuổi trẻ em hư dường như đang ngày càng trẻ hóa. Đây là một tình trạng đáng buồn khi mà tất cả chúng ta tận mắt chứng kiến những em học sinh cấp 3 đánh nhau, bắt bạn quỳ xuống chỉ vì lỗi nhỏ. Cha mẹ, thầy cô có nhắc nhở, nhưng em lập tức biểu lộ thái độ stress, chống đối.
Trong số những trường trung học cơ sở trên địa bàn Thành Phố Hà Nội, có không ít những em học sinh nam hút thuốc khi vừa ra khỏi cổng trường, những em bỏ tiết, ăn chơi. Học sinh nữ đi học nhưng lại nhuộm tóc, ăn mặc sai đồng phục. Đặc biệt là việc chửi bậy. Có lẽ những cha mẹ đã quá quen khi đi ngang qua cổng trường cấp 3 thấy những em cả nam, cả nữ văng tục, chửi bậy. Cứ trung bình 1 câu nói thì lại có vài từ chửi bậy tục tĩu.
Mấy hôm trước trên một trang báo mạng, tất cả chúng ta bàng hoàng khi nghe con cái của mình là học sinh cấp 3 nói : “Teen quan hệ sớm, ai cũng biết chỉ cha mẹ không biết”. Các em đã coi đây là chuyện hết sức bình thường. Rõ ràng hiện nay, ý niệm của một bộ phận học sinh đang rất xô lệch. Dẫu biết rằng đó chỉ là 1 số ít. Tuy nhiên điều đó cũng cho thấy học sinh cấp 3 giờ đây đang thiếu kỹ năng sống rất nhiều.
Kỹ năng sống không phải là một vài kỹ năng chúng ta thường nghe. Mà bao gồm rất nhiều các kỹ năng cần trang bị cho con cái. Học kỹ năng sống đã được đưa vào các cấp học khác nhau, theo từng độ tuổi, từng cấp học. Nhưng cả người học và người dạy vẫn còn chưa định hình được làm sao cho hiệu quả. Giáo viên cũng không thể tăng số tiết học để giảng bài về kỹ năng sống, mà chủ yếu chèn vào các bài học của một số môn học xã hội.
2. Thiếu kỹ năng sống – Các em dễ ứng xử thiếu văn hóa truyền thống
Học sinh ngày càng có nhiều mối quan hệ ở trường, lớp và cả bè bạn bên ngoài. Những xích míc nhỏ xảy ra trong đời sống hàng ngày khiến những em thuận tiện bị kích động. Có những trường hợp học viên cấp 2 đánh hội đồng một bạn cùng lớp. Các em tỏ ra nghĩa khí khi giúp bạn đánh người khác, dù người đó chưa từng có hiềm khích gì với mình … Tháng nào trên những trang mạng xã hội tất cả chúng ta cũng tận mắt chứng kiến những em học viên vẫn mặc đồng phục trên người mà nhảy vào đánh, đấm, tát và lăng mạ bạn của mình bằng những lời lẽ thiếu văn hóa truyền thống.
Bố mẹ có con đi học ; con càng lớn cha mẹ càng phải đương đầu với nhiều lỗi lo. Có cha mẹ còn tâm sự ” định chuyển trường cho con, vì con làm lớp trưởng, bị học viên riêng biệt trong lớp dọa đánh, dọa chăn đường … ” Liệu rằng chuyển trường có phải là giải pháp tốt. Lại có em cãi cha mẹ, vùng vằng bỏ nhà đi, ép cha mẹ phải cho tiền, mua thứ này thứ kia … Tất cả những hiện tượng kỳ lạ trên đều do những em đang thiếu kỹ năng sống một cách trầm trọng. Thiếu kỹ năng làm chủ bản thân, cảm hứng, kỹ năng tiếp xúc, kỹ năng bảo vệ bản thân khỏi những tai hại xấu đi, kỹ năng ứng xử …
3. Thiếu kỹ năng sống : Ảnh hưởng, tác động nghiêm trọng đến tương lai
Trẻ em được trang bị kỹ năng sống càng sớm thì càng vững vàng và dễ hoàn thành xong bản thân. Những trẻ nhỏ từ nhỏ không được trang bị những bài học kinh nghiệm thiết thực từ bé, hoặc liên tục nghe cha mẹ cự cãi nhau, hoặc cha mẹ không có chiêu thức giáo dục tối ưu … thì thường xô lệch trong tâm lý và lối sống. Đặc biệt trong thiên nhiên và môi trường xã hội lúc bấy giờ, có rất nhiều những hiện tượng kỳ lạ xấu đi ảnh hưởng tác động vào khiến nếu như không tự làm chủ được bản thân, những em thuận tiện hư hỏng.
Các kỹ năng sống cơ bản dành cho học sinh bậc trung học phổ thông
Theo cách tiếp cận khái niệm KNS qua 4 trụ cột của giáo dục của UNESCO, tất cả chúng ta cần tập trung chuyên sâu rèn luyện cho học sinh phổ thông 2 nhóm kỹ năng sống sau đây :
1. Nhóm kỹ năng trong học tập, làm việc, vui chơi giải trí :
– Các kỹ năng nghe, đọc, nói, viết, quan sát, đưa ra ý kiến chia sẻ trong nhóm;
– Kỹ năng giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung;
– Kỹ năng làm việc theo nhóm;
– Các kỹ năng tư duy logic, sáng tạo, suy nghĩ nhiều chiều, các kỹ năng tư duy xuyên môn như: phân tích, tổng hợp, so sánh v.v…
2. Nhóm kỹ năng giao tiếp, hòa nhập, ứng phó với các tình huống cuộc sống:
– Biết chào hỏi lễ phép trong nhà trường, ở nhà và ở nơi công cộng;
– Kỹ năng kiểm soát tình cảm, kìm chế thói hư tật xấu, sở thích cá nhân;
– Biết phân biệt hành vi đúng – sai, phòng tránh tai nạn;
– Kỹ năng trình bày ý kiến, diễn đạt, thuyết trình trước đám đông;
– Kỹ năng ứng phó với biến đổi khí hậu như động đất, sóng thần, bão lũ;
– Kỹ năng ứng phó với tai nạn như cháy, nổ…;
– Kỹ năng ứng phó với tai nạn đuối nước;
– Kỹ năng sống còn là những kiến thức về giới tính, chống lại sự cám dỗ từ tệ nạn xã hội, chống xâm phạm tình dục;
– Kỹ năng ứng phó với một tình huống bạo lực trong học sinh (khi tình trạng bạo lực trong học sinh thường xảy ra), …..
Các giải pháp cải tổ kỹ năng sống cho học viên cấp 3:
Kỹ năng sống của học sinh có thể được hình thành qua hoạt động giải trí, học tập, hay các hoạt động trong và ngoài nhà trường Việc giáo dục kỹ năng sống không chỉ thực hiện trong nhà trường, qua những môn học chính khóa. Mà còn phải được thực thi tích hợp với nhiều cách khác như:
1. Phụ huynh cần chăm sóc giáo dục con mình
Việc học kỹ năng sống không chỉ quan trọng đối với học sinh ở thành phố hay các học sinh ở quê. Mà dành cho tất cả các em, cần thiết cho tất cả các em. Chỉ khi được trang bị kỹ năng sống một cách đầy đủ. Các em mới có thể học và trưởng thành toàn diện về mọi mặt. Các bậc cha mẹ cũng cần lưu ý, không chỉ nhà trường giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Mà bản thân gia đình cũng cần là một môi trường giáo dục tốt để con cái học tập.
Đứng trước hiện trạng học sinh trong những năm gần đây. Chúng ta cần nhìn nhận rõ ràng về đạo đức và kỹ năng của các em đang có. Cần có những biện pháp tác động toàn diện thay vì ép con học kiến thức quá nhiều mà không dành thời gian trang bị kỹ năng, hoặc cha mẹ bỏ mặc sự phát triển tự nhiên của trẻ.
Giáo dục là một quá trình liên tục, lâu dài và bài bản. Vậy nên hãy dạy con làm người trước khi thành tài.
2. Lồng ghép vào chương trình giáo dục ở trường
Hiện nay một số trường dân lập đã triển khai dạy thử nghiệm kỹ năng sống trong trường học. Chương trình học sử dụng giáo án điện tử, đạo cụ trực quan sinh động, hoạt động ngoài trời, tìm ra khái niệm bài học dựa trên cảm nhận các bài hát, truyện cười, các tác phẩm văn học – nghệ thuật, đóng kịch, đố vui. Một số bài được thiết kế dưới dạng mô phỏng các chương trình game show truyền hình nổi tiếng, xem phim, thực hành giải quyết tình huống…các em sẽ tự suy ngẫm rút ra bài học. Các em sẽ được học các giá trị cơ bản trước. Sau đó sẽ học các kĩ năng dựa trên các giá trị này.
Chương trình học nhằm hình thành cho các em cách tư duy linh hoạt, phong thái tự tin. Đồng thời giúp các em sống nhân văn, biết yêu thương và có trách nhiệm. Ngoài những giờ lên lớp thì các em còn được tham gia các chuyến đi dã ngoại và học tập ngoại khoá.
Kết luận:
Rèn luyện kĩ năng sống có ý nghĩa quan trọng với mỗi người. Giúp bản thân đương đầu với thử thách trong cuộc sống và hoàn thiện bản thân mình hơn. Điều này rất quan trọng với học sinh cấp 3 – Lứa tuổi có những chuyển biến phức tạp trong tâm sinh lý. Nhà trường, gia đình và xã hội cần phối hợp để có giải pháp, chương trình rèn luyện thích hợp. Để các em có kỹ năng cơ bản, xử lý và bảo vệ mình trước những trường hợp phức tạp của đời sống.
Xem thêm: Công nghệ thấu hiểu bản thân